Ebaluazioaren garrantzia gizarte-berrikuntzan

Gizarte-berrikuntza tresna indartsua da gure gizarteen erronka premiazkoenei aurre egiteko. Hala ere, proiektuek benetan nahi dugun eragina sortuko dutela bermatzeko, ebaluazioak prozesuaren erdigunean egon behar du.

Artikulu honek ebaluazioa gizarte-berrikuntzan funtsezkoa zergatik den aztertzen du, baita ere zelan inplementatu modu eraginkorrean.

Zergatik da funtsezkoa gizarte-berrikuntza ebaluatzea?

Ebaluazioak ez du proiektu baten arrakasta bakarrik neurtzen, ekimenak hobetzeko eta horien jasangarritasuna bermatzeko informazio baliotsua ere ematen du.

Hona hemen ebaluazioa ezinbestekoa izateko funtsezko arrazoi batzuk:

1. Inpaktua bermatzea: gizarte-berrikuntzako proiektuek errealitateak eraldatu nahi dituzte. Ebaluazioari esker, proposatutako helburuak lortzen ari diren edo ez egiazta daiteke, eta zein den sortutako benetako eragina.

2. Ikastea eta hobetzea: proiektu bakar bat ere ez da perfektua hasieratik. Ebaluatzeak datuak eta ikasgaiak ematen ditu, eta zerk funtzionatzen duen, zerk ez eta zelan hobetu daitekeen identifikatzen laguntzen dute horiek.

3. Kontuak ematea: gizarte-berrikuntzako ekimenek finantzatzaileen, erakundeen edo komunitatearen laguntza izaten dute. Ebaluazioak gardentasuna eskaintzen du eta baliabideen erabilera eraginkorra erakusten du.

4. Ekimenak eskalatzea: proiektu arrakastatsuek kopiatzeko edo zabaltzeko ahalmena dute. Ebaluazio zorrotzak ebidentzia ematen du zabalkuntza hori justifikatzeko.

Ebaluazio-motak gizarte-berrikuntzan

Proiektuaren une eta helburuen arabera aplika daitezkeen hainbat ebaluazio-ikuspegi daude:

• Ex ante ebaluazioa: proiektua hasi aurretik egiten da bideragarritasuna aztertzeko, arriskuak identifikatzeko eta arrakasta-adierazleak ezartzeko.
• Prestakuntza-ebaluazioa: proiektua gauzatzen den bitartean egiten da, aurrerapena monitorizatzeko eta denbora errealean doikuntzak egiteko.
• Ebaluazio batutzailea: proiektua amaitzean egiten da, lortutako emaitzak eta sortutako inpaktua aztertzeko.
• Inpaktu edo eraginaren ebaluazioa: berehalako emaitzetatik harago doa, eta proiektuak komunitatean edo ingurunean epe luzera eragindako aldaketak aztertzen ditu.

Zelan inplementatu ebaluazio eraginkorra

Ebaluazioa erabilgarria eta esanguratsua izan dadin, garrantzitsua da zenbait printzipio eta jardunbide egokiri jarraitzea:

• Adierazle argiak definitzea: zer eta nola neurtuko den ezartzea. Adierazleek espezifikoak, neurgarriak, lorgarriak, garrantzitsuak eta aldi baterakoak (SMART) izan behar dute.
• Alderdi interesdunak sartzea: onuradunek, finantzatzaileek eta proiektuko taldeak ebaluazio-prozesuan parte hartzeak ikuspegi osoagoa eta adierazgarriagoa bermatzen du.
• Metodo mistoak erabiltzea: datu kuantitatiboak (hala nola estatistikak) eta kualitatiboak (hala nola elkarrizketak edo bizitza-istorioak) konbinatzea, panorama integrala lortzeko.
• Independentzia bermatzea: ahal denean, prozesuari objektibotasuna emango dioten kanpoko ebaluatzaileak izatea.
• Emaitzak jakinaraztea: aurkikuntzak modu argi eta eskuragarrian aurkeztea, inplikatutako eragile guztiek erabili ahal izan ditzaten.

Gizarte-berrikuntzak komunitateak eraldatzeko ahalmena du, baina, hori lortzeko, funtsezkoa da benetako aldaketak nola eta noiz sortzen ari den jakitea. Ebaluazioa ez da neurtzeko tresna bat soilik, baita ahaleginak inpaktu handiago eta jasangarriagora bideratzen dituen gida bat ere.

Ebaluazioa proiektuen hasieratik integratzeak emaitzak hobetzeaz gain, inplikatutako eragile guztien konfiantza eta konpromisoa ere indartzen ditu. Bizkaian, non gizarte-berrikuntzak gero eta zeregin handiagoa duen, ebaluatzea etorkizun bidezkoago, inklusiboago eta jasangarriagorako bidea da.