Telelana eta jasangarritasuna: eragin positiboa eta erronkak

2020aren hasierarako telelana gure bizitzetan herabeki agertzen hasia bazen ere, pandemiarekin batera indarrez nagusitu zitzaigun. Esperientzia hark gure hirien jasangarritasunari buruzko datu eztabaidaezinak eman zituen. Hori dela eta, Nazio Batuen 2030 Agendak GJHak betetzea lortzeko gomendioen artean sartu zuen.

Zer ingurumen-datuez ari gara telelanarekin?

Telelanak ingurumenean duen eraginaren azterketa argia da, eta, printzipioz, ingurumen-jasangarritasunari dagokionez, positiboa.

Telelanak esan nahi du ez dela garraiobiderik hartzen, ez publikorik ez pribaturik, lantoki batera joateko, lana etxetik egiten baita. Beraz, joan-etorriek sortzen dituzten CO2 isuriak ezabatu egiten dira. Garraio hori EBko berotegi-efektuko gasen isurketen % 30 da. Bestalde, lantokietan eragindako argindar-gastuak ere murriztu egin dira.

Greenpeacek egindako ikerketa baten arabera, Madrilgo enpresa guztiek telelana astean egun bat gehiago ezarriko balute, egunean 406 tona CO2 gutxiago isuriko lirateke. Bartzelonan, kopuru hori 612 tonakoa izango litzateke.

Zifrak adierazgarriak dira. Lantokira ez joateak auto-ilarak eta errepideko istripu asko saihestuko lituzke, airearen kalitatea hobetuko luke eta hots- eta argi-kutsaduraren zati handi bat kenduko luke. Beraz, hobeto arnastuko genuke eta estres gutxiago izango genuke. Ondorioz, garraio publikoko sare eraginkor eta elektriko batek isurien ingurumen-arazo larriaren zati bat konponduko luke.

Zer beste onura ematen ditu urruneko lanak?

Airearen kalitatea hobetzeaz gain, urruneko lanaren abantailak ugariak dira. Batzuk aipatuko dizkizugu:

• Lanean energia gutxiago kontsumitzen denez, enpresek beren gain har dezakete ingurumena babesteko eta kostuak aurrezteko erantzukizun sozial korporatiboa.
• Enplegatuek, edozein tokitatik lan egin dezaketenez, gaur egun ‘hustutako eremuak’ deitzen diren landa-eremuetan bizitzea aukera dezakete. Horrela, estresa murrizten dela eta bizi-kalitatean irabazten dela adierazten dute datuek.
• Horrek dakarren digitalizazioak eta automatizazioak are gehiago laguntzen dio paperless kulturari.
• Enpresek talenturik onenak kontrata ditzakete, lan-pizgarri erakargarriagoak eskaintzen baitizkiete malgutasun horrekin. Gainera, langileak kontratatzeko aukera ematen die, nahiz eta beste eremu geografiko batzuetan bizi langile horiek.
• Frogatuta dago produktibitatea handitzen dela. Alde batetik, langileek garraioan denborarik galtzen ez dutelako, eta, bestetik, helburu korporatiboekin konpromiso handiagoa dutelako.
• Lana eta familia bateragarri egitea errazten du.

Zer eragozpen ditu telelanak?

Baina dena ez da abantaila. Telelanak ere hainbat eragozpen sortzen ditu eta, batez ere, erronka ugari ditu.

Lan-modalitate horri eragozpenak aurkitzen dizkiotenek argudiatzen dute bulego-eraikinak etxeak baino hobeto prestatuta egoten direla jasangarritasunerako. Energia-kontsumoa minimoa izateko prestatutako eraikin eraginkorrak dira. Orain gastu hori etxeetara eramaten bada, agian, ez dugu irabaziko eraginkortasunean hasiera batean ematen zuen bezainbeste. Izan ere, gastuak bikoizten ditugu.

MMugitzeko garraiorik erabili beharrik ez eta karbono-aztarna murrizteari dagokionez, erabiltzen duten ibilgailu-motaren araberakoa dela argudiatzen dute. Beraz, teleworkaren jasangarritasuna testuinguruaren eta zirkunstantzia bakoitzaren araberakoa izango da neurri handi batean.

Bestalde, ingurumenaren ikuspegitik kanpo, baina GJHen barruan, telelanak gizarte-desberdintasuna areagotu dezakeela argudiatzen du Greenpeacek.

Psikologiaren ikuspegitik ere badira erronka garrantzitsuak, eta, kasu batzuetan, ezin dira erraz gainditu, hala nola sozializatzeko aukera txikiagoa edo bakardadea.

Beraz, jasangarritasunetik urruneko lanaren alde onak eta txarrak ikusita, badirudi eredu hibridoa dela irtenbiderik onena. Aukera hori jasangarria izan dadin ezinbestekoa da oreka bat aurkitzea, hala nola garraio publikoaren eraginkortasuna eta efizientzia hobetzea. Hala ere, ezinbestekoa da enpresen eta haien jardueren negozio-eredua kontuan hartzea. Guztiek ez dituzte baldintza berak.