Zer da elikadura jasangarria? Eta zelan babes dezakegu ingurumena?
Gure ekintzen aztarna ekologikoa gero eta nabarmenagoa den mundu honetan, gure planeta jagon edo zaintzeko irtenbide integral gisa agertzen da elikadura jasangarria.
Baina, zer esan nahi du benetan kontzeptu horrek? Funtsean, gure gorputza elikatzeaz gain, baliabide naturalak eta biodibertsitatea errespetatzen eta zaintzen dituzten elikagaiak aukeratu eta kontsumitzea eskatzen du. Ikuspegi holistikoa da, eta nekazaritza jasangarritik kontsumo kontzienteraino hartzen du.
Gure elikaduraren bidez ingurumenarekin lankidetzan aritzea aukera bat da gutako bakoitzarentzat etorkizun berdeago eta osasungarriago baten alde egiteko. Gure platerean jartzen dugunari buruzko erabaki informatuak hartzean, gure karbono-aztarna murriztu dezakegu, ekosistemak babestu eta ekonomia bidezkoagoa eta jasangarriagoa sustatu.
Elikadura jasangarria ez da joera bat soilik, premiazko beharrizana eta erantzukizun partekatua da, egungo eta etorkizuneko belaunaldien ongizatea bermatzeko.
Elikadura jasangarriaren funtsezko kontzeptuak
Nekazaritza jasangarria da elikadura-mota honen oinarrietako bat. Oreka ekologikoa errespetatzen, gai kimiko kaltegarrien erabilera murrizten eta biodibertsitatea sustatzen duten hazkuntza-tekniketan oinarritzen da.
Adibidez, laboreen txandakatzea eta nekazaritza organikoa praktika jasangarriak dira, lurzoruaren osasuna hobetzen dutenak eta elikagaien ekoizpenaren ingurumen-inpaktua murrizten dutenak.
Beste funtsezko termino bat elikagaien karbono-aztarna da, gure elikagaiak ekoitzi, garraiatu eta biltegiratzean isuritako berotegi-efektuko gasen kopurua neurtzen duena. Hori murriztea funtsezkoa da klima-aldaketari aurre egiteko. Tokiko eta sasoiko produktuak aukeratuz lor daiteke, eta okelaren eta esnekien kontsumoa murriztuz.
Hornikuntza-kate jasangarriak eginkizun garrantzitsua du, kate-maila bakoitzak, ekoizlearengandik hasi eta kontsumitzailearenganaino, modu etiko eta arduratsuan jarduten duela ziurtatzeko. Horrek, besteak beste, bidezko merkataritza eta nekazariei bidezko ordainketa egitea eskatzen du, eta horrek elikadura sistema globalean jasangarritasun handiagoa lortzen laguntzen du.
Elikadura jasangarriaren onurak
Elikadura jasangarriak ingurumen-inpaktu positiboa izateaz gain, onura esanguratsuak eskaintzen ditu giza osasunerako eta biodibertsitatea zaintzeko.
- Modu jasangarrian ekoitzitako elikagaiak aukeratzean, pestizida eta substantzia kimiko kaltegarriekiko esposizioa murrizten dugu, eta horrek dieta garbiagoa eta elikagarriagoa esan nahi du.
- Gainera, elikaduraren jasangarritasunak produktu freskoen eta sasoikoen kontsumoa sustatzen du, mantenugaietan aberatsagoak eta gure osasunerako onuragarriagoak izan ohi direnak.
- Ingurumenaren ikuspegitik, berebiziko garrantzia du biodibertsitatearen kontserbazioan. Ziklo naturalak eta dibertsitate biologikoa errespetatzen dituzten nekazaritza-praktikak babestean, ekosistemak babestu eta espezieen erresilientzia sustatzen da.
Klima-aldaketa arintzeari dagokionez, elikadura jasangarriak nabarmen laguntzen du. Nekazaritza-praktika edo jardunbide birsortzaileek, haragi-kontsumoa murrizteak eta elikagaiak alferrik ez galtzeak berotegi-efektuko gasen emisioak murrizten laguntzen dute.
Elikadura-erabaki kontzienteak hartzean, pertsona bakoitzak zeregin aktiboa izan dezake klima-aldaketaren aurkako borrokan. Aldi berean, bizitza osasuntsuagoa eta planeta berdeagoa sustatzen lagunduko du.
Zelan lagundu dezakegu ingurumenarekin gure elikaduraren bidez
Gure elikaduraren bidez ingurumena babestea planetaren iraunkortasunari laguntzeko modu praktiko eta eraginkorra da. Hona hemen dieta jasangarriagoa izateko aholku batzuk:
- Haragiaren kontsumoa murriztea: haragiaren ekoizpenak ingurumen-inpaktu handia du, baliabideak erabiltzen eta berotegi-efektuko gasen emisioak egiten direlako. Horrela, landareetan gehiago oinarritutako dieta bat aukeratzeak gure aztarna ekologikoa nabarmen murriztu dezake.
- Tokiko eta sasoiko produktuak aukeratzea: tokian eta bere sasoian ekoitzitako elikagaiak erosteak elikagaiek egin behar duten distantzia murrizten du, eta, horrela, garraio-emisioak murrizten dira. Gainera, sasoiko produktuak freskoagoak eta elikagarriagoak izaten dira.
- Elikagaiak ahalik eta gutxien alferrik galtzea: janariak planifikatzea, modu kontzientean erostea eta elikagaiak ahalik eta gehien aprobetxatzea lagungarri izan daiteke elikagai gutxiago alferrik galtzeko. Bai, berotegi-efektuko gasen emisio-iturri garrantzitsua da hau.
Komunitatea inplikatzeko eta tokiko eremuan elikagaien jasangarritasuna sustatzeko, honako alderdi hauek landu ditzakezu:
- Nekazarien azoketan parte hartzea eta tokiko ekoizleei laguntzea.
- Elikadura jasangarriari eta aprobetxamendu-sukaldaritzari buruzko tailerrak eta hezkuntza-ekitaldiak antolatzea.
- Baratze komunitarioak sortzea elikagaien tokiko ekoizpena eta naturarekiko lotura sustatzeko.
Ekintza horiek, ingurumenari mesede egiteaz gain, komunitatea indartzen dute eta bizimodu osasungarriagoak eta kontzienteagoak sustatzen dituzte.